Filmbespreking: J’accuse van Roman Polanski (HBO)

Blikopzeewolde.nl- Het valt niet mee om uit het grote aanbod op betaalzenders (hier HBO) iets moois te vissen, zeker niet als een film een titel draagt die je niet verwacht. ‘An officer and a spy’ is zo’n film. De afbeelding op HBO sprak me wel aan, dus ‘vooruit met de geit’. Blijkt dat deze film bij mij in ieder geval, bekend is onder de originele titel is ‘J’ accuse’ (ik beschuldig), een met meerdere prijzen bekroonde film uit 2019 van Roman Polanski. De film gaat over de beruchte affaire Dreyfuss, die  rond 1900 speelde en Frankrijk verdeelde. De joodse kapitein Dreyfuss werd beschuldigd van spionage voor de Duitsers. Het onderzoek was niet goed uitgevoerd maar de franse legerleiding had het (net als de regering en veel fransen) niet op joden. Dreyfuss was dus de sjaak. Voor dit ‘hoogverraad’ wordt hij levenslang verbannen naar Duivelseiland (waar ook ‘Papillon’ uiteindelijk terecht kwam). Inlichtingenofficier Georges Picquart (Jean Dujardin, bekend uit ‘The Artist’) is geen jodenvriend maar vindt wel dat de waarheid gevonden moet worden. Hij bijt zich ondanks tegenwerking vast in de zaak en komt op het spoor van de echte spion.

J’accuse is een puike film en duurt met twee uur en 12 minuten lekker lang. Verwacht op een schermduel na geen actie (of wat we tegenwoordig onder actie verstaan). De zoektocht naar recht is bijna documentair, alle stappen worden gevolgd en de zaak dreigt een doofpotaffaire te worden. Viavia komt het verhaal ter ore van de beroemde schrijver Emile Zola, die het pamflet J’accuse schrijft. Dit wordt afgedrukt op de voorpagina van de krant L’aurore. Uiteindelijk wordt de zaak tegen Dreyfuss weer geopend.

• De Engelse titel van de film is niet onlogisch, omdat het boek gebaseerd is op de gelijknamige roman van Robert Harris.
• Regisseur Roman Polanski komt zelf ook even in beeld een zg. cameo-rol, meer regisseurs zijn er dol op, Alfred Hitchcock en Quinten Tarantino bijvoorbeeld
• Een klein rolletje (als grafoloog) is weggelegd voor Mathieu Amalric, een van de weinige Franse acteurs die in Hollywood actief waren/zijn. Hij is de slechterik in de James Bond film Quantum of Solace.
• Toen de poolse Polanski het leek te gaan maken in de USA (met Rosemary’s baby) was hij samen met Sharon Tate. De moord op Tate was een verhaallijn in ‘Once upon a time in Hollywood’ van Tarantino.
• Het oorspronkelijke plan was om de film in Hollywood te draaien maar ‘belastingproblemen’ waren er de oorzaak van dat het een franse film werd.
• Volgens IMDB (international Movie Database) is de film niet uit de kosten gekomen. Een oorzaak daarvan kan zijn dat Polanski tijdens de promotie verbanden legde tussen de film en zijn eigen zaak. Dat leidde tot de nodige ophef. Polanski werd indertijd uit de USA gezet nadat hij een minderjarige verkracht zou hebben. De discussie is of de artiest los gezien kan of moet worden van zijn werk. Of Polanski’s uitspraken gevolgen hebben gehad voor de distributie in de VS is mij onbekend.
• Een eerdere film van Polanski over jodenhaat was ‘The Pianist’ (met Adrien Brody). Over de vervolgingen in Warschau in de Tweede Wereldoorlog, die film was een hit en verdiende drie Oscars.
• De film is (inclusief een stomme film uit 1899) de zesde verfilming van de affaire Dreyfuss.
• Zola werd voor zijn aanval op de legerleiding, de krijgsraad en de regering veroordeeld en vluchtte (tijdelijk) naar Engeland, zijn opvallende bemoeienis wordt gezien als aanzet voor  andere intellectuelen zich te mengen in debatten en zo de publieke mening uit de klauwen van de machthebbers te trekken.